Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là một bệnh lý phổ biến trong xã hội và thường gặp nhất ở những người cao tuổi, người bê vác đồ nặng… Bệnh gây đau tê buốt vùng lưng, sưng và đau nhức ảnh hưởng nhất nhiều đến đời sống của người bệnh. Ngoài ra, nếu không điều trị kịp thời và đúng cách bệnh sẽ để lại những biến chứng cực kỳ nguy hiểm.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là tình trạng đĩa đệm ở vùng thắt lưng bị thoái hóa, giảm đàn hồi và nứt rách khiến nhân nhầy thoát ra bên ngoài và chèn ép dây thần kinh, mô mềm lân cận. Do nằm ở vị trí gần bó rễ thần kinh nên bệnh lý này có thể gây đau thần kinh tọa, teo cơ.
Thoát vị đĩa đệm có thể xảy đến ở nhiều vị trí khác nhau của cột sống (cột sống cổ, lưng, thắt lưng, cùng cụt…) nhưng thắt lưng là hay gặp nhất.
Thoát vị đĩa đệm thắt lưng thường xảy ra ở đoạn thấp. Khoảng 90% thoát vị đĩa đệm đoạn lưng xảy ra ở tầng L4-L5 hoặc L5-S1. Khoảng 10% trường hợp thoát vị đĩa đệm xảy ra ở nhiều tầng.
Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là bệnh lý tiến triển âm thầm và không phải bệnh nhân nào cũng dễ dàng nhận biết được. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bệnh nhân tránh được các biến chứng phức tạp do bệnh gây ra như hội chứng chùm đuôi ngựa, hội chứng khập khiễng, bại liệt, teo cơ… Dưới đây là các nguyên nhân chủ yếu gây nên thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh cần lưu ý.
Tư thế sai trong sinh hoạt và làm việc
Tư thế sai lệch có thể làm tăng áp lực lên cột sống và gây đè nén lên đĩa đệm thắt lưng. Tình trạng này kéo dài có thể khiến vòng sợi bao quanh đĩa đệm bị thoái hóa, giảm độ đàn hồi và nứt rách. Ngoài ra, lao động nặng trong thời gian dài cũng có thể làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm và các bệnh xương khớp khác.
Do tuổi tác
Tuổi tác là yếu tố có mối liên hệ mật thiết với quá trình thoái hóa và các bệnh xương khớp mãn tính. Theo thời gian, người cao tuổi sẽ có dấu hiệu bị lão hóa xương khớp. Đĩa đệm và các cơ quan có dấu hiệu bị suy yếu dần, chức năng xương khớp nhanh chóng bị hư tổn, tạo điều kiện để bệnh nhân dễ dàng mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống lưng.
Người cao tuổi sẽ bị lão hóa xương khớp theo thời gian
Chấn thương, tai nạn
Hoạt động thể thao mạnh hoặc các chấn thương, tai nạn sẽ khiến cho đĩa đệm nhanh chóng bị rách và tràn nhân nhầy ra bên ngoài. Khác với các nguyên nhân thông thường, thoát vị đĩa đệm do chấn thương thường có triệu chứng bùng phát đột ngột và mức độ đau nặng nề.
Mắc các bệnh lý cột sống
Cột sống được cấu tạo từ nhiều cơ quan khác nhau. Bất thường ở một hoặc vài cơ quan có thể khiến cấu trúc cột sống mất cân bằng và gia tăng áp lực khi vận động. Vì vậy, thoát vị đĩa đệm thắt lưng có thể là hệ quả do gù vẹo cột sống, gai đôi cột sống hoặc thoái hóa cột sống.
Thừa cân, béo phì
Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến người bệnh bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
Thừa cân, béo phì cũng gây ảnh hưởng đến đĩa đệm
Do di truyền
Nếu trong gia đình có người bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thì nguy cơ con cái mắc phải bệnh lý này là rất cao.
Yếu tố nguy cơ khác
Ngoài ra, bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng còn có thể khởi phát do có một số yếu tố thuận lợi như ít vận động, tập thể dục không đúng cách, dung nạp nhiều rượu bia, thiếu hụt canxi trầm trọng…
Dấu hiệu, triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Người bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng dẫn đến các dấu hiệu, triệu chứng như sau:
- Vùng thắt lưng xuất hiện cơn đau mỏi có mức độ âm ỉ và dai dẳng. Mức độ đau tăng lên khi cúi gập người, ngồi nhiều, lao động nặng, ho và đi lại nhiều.
- Toàn bộ vùng thắt lưng có dấu hiệu tê bì, nhất là vị trí có dấu hiệu bị thoát vị đĩa đệm thắt lưng. Triệu chứng tê buốt diễn ra thường xuyên, nhất là vào buổi sáng khi người bệnh mới ngủ dậy. Bệnh nhân sẽ cảm nhận được tình trạng tê bì ở các khớp. Đồng thời, vùng vai và cổ cũng có dấu hiệu bị tê buốt, không thể cử động được.
- Rối loạn cơ thắt, có biểu hiện lúc đầu bí tiểu sau tiểu nhiều, luôn luôn có nước tiểu chảy rỉ ra một cách thụ động do liệt cơ thắt kiểu ngoại vi không giữ được nước tiểu.
- Triệu chứng đau đi kèm với cảm giác tê cóng, nóng lạnh bất thường, kiến bò hoặc châm chích.
- Trong trường hợp chèn ép dây thần kinh nặng, cơn đau có thể lan từ mông xuống mặt bên ngoài của đùi, cẳng chân, mu bàn chân và ngón chân.
- Giai đoạn nặng, bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng sẽ có dấu hiệu bị mất cảm giác. Vùng lưng không thể cử động, kéo theo các bộ phận khác như tay, chân, vai có dấu hiệu bị rối loạn, không thể cảm nhận được các vật dụng xung quanh. Dần dần, người bệnh dễ dàng bị teo cơ, bại liệt, không thể gập, duỗi tay chân nếu không được chữa trị kịp thời.
Triệu chứng đau âm ỉ, dai dẳng và nhiều biểu hiện gây khó chịu khác
Biến chứng nguy hiểm của bệnh
Nếu không được điều trị đúng, sớm thì thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể dẫn tới nhiều biến chứng nghiêm trọng. Thường gặp nhất là hiện tượng chèn ép dây thần kinh tọa và rễ thần kinh, gây nên đau nhức, buốt vùng mông, lan dọc theo đùi xuống cẳng chân, ngón chân, mu bàn chân (đặc biệt là đau rát mu bàn chân bên có dây thần kinh tọa bị chèn ép).
Hậu quả của biến chứng này nếu không can thiệp kịp thời là gây teo cơ, hạn chế vận động và đại tiểu tiện khó khăn (do rối loạn cơ tròn). Thậm chí người bệnh có thể phải thụt tháo và thông tiểu. Nặng nề hơn, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể gây gây liệt, tàn phế, làm ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh cũng như gia đình, xã hội.
- Hội chứng khập khiễng: hội chứng đau khập khiễnh cách hồi đề cập đến cơn đau do rễ thần kinh bị chèn ép. Tuy nhiên, cơn đau có tính chất ngắt quãng và lặp lại thường xuyên. Biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn tác động tiêu cực đến yếu tố tâm lý.
- Hội chứng chùm đuôi ngựa: hội chứng chùm đuôi ngựa là biến chứng thường gặp của bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng. Biến chứng này xảy ra khi bó rễ thần kinh đuôi ngựa bị dịch nhầy từ đĩa đệm chèn ép. Hội chứng chùm đuôi ngựa có thể gây yếu liệt chi dưới đi kèm với một số triệu chứng như tiểu dầm, mất tự chủ khi tiểu tiện, bí tiểu, liệt dương, mất cảm giác vùng hội âm…
- Teo cơ, bại liệt: teo cơ là hệ quả do dây thần kinh bị chèn ép trong một thời gian dài. Biến chứng này dẫn đến tình trạng giảm khả năng vận động nghiêm trọng, không thể thực hiện các hoạt động sinh hoạt và mất hẳn khả năng lao động lâu dần sẽ dẫn tới bại liệt.
Hội chứng chùm đuôi ngựa có thể gây liệt chi dưới
Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Với căn bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh nên tiến hành thăm khám, điều trị bệnh sớm. Bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân áp dụng một số xét nghiệm để sớm phát hiện nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp nhất.
Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng qua hình ảnh
- Thăm khám lâm sàng: thăm khám lâm sàng giúp bác sĩ xác định một số triệu chứng điển hình của bệnh như cơn đau khởi phát ở vùng thắt lưng và lan tỏa theo dây thần kinh. Ở một số trường hợp, bệnh còn có thể gây teo cơ, giảm trương lực và yếu liệt chi dưới.
- Chụp X quang: cách làm này sẽ giúp xác định được mức độ thoát vị và hư hại của đĩa đệm. Hình ảnh X-quang còn giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân mắc bệnh.
- Chụp cộng hưởng từ MRI: chụp MRI được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán xác định bệnh thoát vị đĩa đệm. Hình ảnh từ MRI mô tả chi tiết đĩa đệm, dây chằng và các mô mềm bao xung quanh cột sống giúp bác sĩ xác định vị trí và mức độ thương tổn của đĩa đệm.
- Chụp bao rễ cản quang: chất cản quang sẽ được đưa vào tủy sống và chụp lại bằng tia X. Kỹ thuật này được chỉ định khi bác sĩ nghi ngơ bệnh nhân bị hẹp cột sống.
- Kỹ thuật chuẩn đoán khác: ngoài những cách trên, tùy trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh chụp CT, đo điện cơ đồ để dễ dàng đánh giá được mức độ bị chèn ép cũng như trương lực của cơ bắp.
Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bệnh nhân, người bệnh nên sớm thăm khám và điều trị bệnh kịp thời. Điều trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng phụ thuộc vào mức độ tổn thương đĩa đệm, giai đoạn phát triển và khả năng đáp ứng. Sau đây là một số cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng người bệnh nên biết để dễ dàng kiểm soát bệnh tốt nhất.
Sử dụng thuốc Tây
Thuốc được sử dụng trong giai đoạn bệnh gây đau nhiều nhưng bao cơ đĩa đệm chưa bị nứt hoặc rách. Mục đích của việc sử dụng thuốc là cải thiện cơn đau, giảm triệu chứng do chèn ép dây thần kinh và hỗ trợ phục hồi chức năng vận động.
Một số loại thuốc thường được chỉ định cho bệnh nhân như sau:
- Thuốc giảm đau và kháng viêm: các loại thuốc giảm đau và kháng viêm như Acetaminophen và NSAID (Ibuprofen, Diclofenac, Meloxicam, Piroxicam…) có thể cải thiện cơn đau có mức độ nhẹ đến trung bình. Nhóm thuốc này tương đối an toàn nên được chỉ định ưu tiên trong điều trị cơn đau do các bệnh xương khớp mãn tính gây ra.
- Vitamin B: các loại thuốc chứa nhóm vitamin B có khả năng giảm cơn đau do dây thần kinh gây ra. Do đó, bác sĩ có thể chỉ định nhóm thuốc này ở liều cao để giảm cơn đau do thoát vị đĩa đệm gây ra.
- Thuốc chống co cứng cơ: chèn ép dây thần kinh ở vùng thắt lưng có thể kích thích cơ co thắt liên tục và gây đau nhức. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc chống co cứng cơ như Carisoprodol, Chlorzoxazone, Methocarbamol, Metaxalone…
- Tiêm thuốc corticoid: chỉ trường hợp cần thiết, bác sĩ mới chỉ định cho người bệnh sử dụng loại thuốc này. Đây là thuốc giúp giảm đau nhanh chóng nhưng có thể gây ra tình trạng loãng xương, suy tuyến thượng thận, tăng đường huyết…
Các loại thuốc giảm đau có thể gây hại lên gan, thận và dạ dày
Lưu ý: hầu hết các loại thuốc trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng đều có thể gây hại lên gan, thận và dạ dày. Vì vậy, biện pháp này thường chỉ được áp dụng trong điều trị ngắn hạn nhằm kiểm soát cơn đau và một số triệu chứng đi kèm.
Liệu pháp phục hồi chức năng
Những bệnh nhân mắc bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ và áp dụng các bài tập phục hồi chức năng để sớm kiểm soát các triệu chứng bệnh của mình. Dưới đây là một số phương pháp phục hồi chức năng cơ bản, bệnh nhân có thể tham khảo.
- Bài tập vật lý trị liệu: khi cơn đau cấp được cải thiện, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một số bài tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng, điều chỉnh tư thế sai lệch và cải thiện các cơ nâng đỡ vùng lưng. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp tăng cường hệ thống xương khớp và phòng ngừa cơn đau tái phát.
- Xoa bóp: đây là phương pháp giúp giảm đau nhức, khó chịu ở vùng lưng cho người bệnh. Đồng thời thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu, kích thích các cơ hoạt động, giảm chèn ép lên hệ thần kinh. Bệnh nhân nên massage, xoa bóp thường xuyên để giảm các triệu chứng đau đớn vùng thắt lưng.
Xoa bóp giúp giảm đau và khó chịu cho người bệnh
- Sử dụng đai lưng: mang đai lưng giúp củng cố cấu trúc cột sống thắt lưng, giảm áp lực lên đĩa đệm và hạn chế mức độ chèn ép lên bó rễ thần kinh. Khi áp dụng biện pháp này, nên kết hợp với chế độ nghỉ ngơi hợp lý và hạn chế vận động để kiểm soát cơn đau.
- Dùng nhiệt: dây thần kinh sẽ giảm sự chèn ép do tác động của nhiệt. Lúc này, nhiệt sẽ giúp làm giãn không gian của cột sống, hạn chế áp lực lên đĩa đệm bị xơ hóa. Cách làm này còn giảm tình trạng châm chích, tê bì, đau nhức khó chịu ở người bệnh.
Phẫu thuật
Với trường hợp người bệnh đã áp dụng các cách điều trị nhưng cơn đau nhức do bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng vẫn không khỏi, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định tiến hành phẫu thuật. Bên cạnh đó, người bệnh chỉ được phẫu thuật trong một số trường hợp sau đây.
- Bệnh gây đau liên tục và không có đáp ứng với điều trị bảo tồn.
- Yếu cơ tiến triển hoặc đã xuất hiện biến chứng teo cơ.
- Xuất hiện các biến chứng nặng nề do chèn ép dây thần kinh như hội chứng chùm đuôi ngựa.
- Đĩa đệm rách bao xơ và nhân nhầy thoát vị di trú.
Mục đích của việc phẫu thuật sẽ giúp loại bỏ được phần nhân nhầy đã bị thoát vị và tránh tình trạng chèn ép lên rễ thần kinh. Ngoài phương pháp mổ truyền thống, hiện nay có rất nhiều phương pháp phẫu thuật khác được áp dụng như nội soi, phẫu thuật qua ống banh, phẫu thuật vi phẫu.
Quy trình thăm khám thoát vị đĩa đệm thắt lưng tại HTC
Tại HTC các bệnh nhân sẽ được thăm khám để xác định tình trạng, nguyên nhân gây bệnh cụ thể và điều trị phục hồi lấy lại khả năng vận động bình thường của khớp gối.
Bước 1: Hỏi bệnh. Các bác sĩ sẽ đưa ra các câu hỏi về tình trạng bệnh nhân gặp phải, thời điểm bị đau để đánh giá sơ lược tình trạng của bệnh nhân.
Bước 2: Thăm khám lâm sàng. Các bác sĩ sử dụng tay, các công cụ thăm khám, các nghiệm pháp trực tiếp trên cơ thể người bệnh để lượng giá tình trạng thực tế.
Thăm khám lâm sàng cẩn thận giúp đưa ra chính xác bệnh lý, tiết kiệm chi phí không cần thiết cho người bệnh.
Bước 3: Chỉ định cận lâm sàng cần thiết. Phân tích kết quả. Đưa ra kết luận về bệnh lý, nguyên nhân gây đau.
Bước 4: Đưa ra phác đồ điều trị: Phương pháp, thời gian, kết quả sẽ đạt được. Chi phí điều trị sẽ được thông báo cụ thể và minh bạch.
Một trong các điểm mà bệnh nhân rất tin tưởng khi khám chữa tại HTC chính là tính minh bạch. Nói rõ kết quả sẽ đạt được và chịu trách nhiệm với những gì đã trao đổi vưới người bệnh. Chi phí toàn bộ liệu trình được thông báo trước, không phát sinh thêm các khoản khác.
99,9% hài lòng về dịch vụ tại Phòng khám HTC
Điều trị bệnh lý thoát vị đĩa đệm thắt lưng tại HTC như thế nào?
Sau khi khám bác sĩ đưa ra chẩn đoán, dựa vào đó chỉ định phác đồ điều trị cụ thể cho từng bệnh nhân. Nguyên tắc trong điều trị tại HTC là:
- Không dùng thuốc
- Không tiêm
- Không phẫu thuật
Thông thường với bệnh lý này giai đoạn đầu mục tiêu điều trị là giúp bệnh nhân giảm đau, giảm viêm, giảm các triệu chứng khó chịu. Sau đó sẽ tiến hành giải quyết triệt để nguyên nhân gây bệnh, phục hồi để bệnh nhân lấy lại sức cơ và khả năng vận động bình thường. Cuối cùng là hướng dẫn các bài tập, chế độ dinh dưỡng tại nhà để bệnh nhân không bị tái phát bệnh.
Tỷ lệ bệnh nhân giới thiệu cao là minh chứng rõ nhất cho chất lượng phòng khám
HTC là sự lựa chọn thông thái của bạn
- Phòng khám HTC được Sở Y Tế Hà Nội cấp phép hoạt động chính quy.
- Phòng khám Sở hữu đội ngũ cố vấn, giáo sư, tiến sĩ bác sĩ tài năng, giàu kinh nghiệm trong khám chữa các bệnh xương khớp như: Bác sĩ Lê Văn Chiến, Bác sĩ Nguyễn Thùy Linh, Bác sĩ David Le, Thạc sĩ Nguyễn Thị Tiến….Bên cạnh đó là đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm đến từ các trường đại học lớn như Đại học Y Hà Nội, Đại học kỹ thuật y tế Hải Dương, Học viện Y học cổ truyền Việt Nam đã mang lại chất lượng khám và điều trị tốt
- Hệ thống trang thiết bị hiện đại giúp hiệu quả điều trị cao và rút ngắn thời gian.
- Dịch vụ tân tâm, chuyên nghiệp, có trách nhiệm với người bệnh.
- Chi phí minh bạch, hợp lý sẽ mang lại trải nghiệm tuyệt vời cho bạn.
